توان بادی (به انگلیسی: Wind power) تبدیل انرژی باد به نوعی مفید از انرژی مانند انرژی الکتریکی (با استفاده از توربینهای بادی)، انرژی مکانیکی یا پیشرانش قایقها و کشتیها (مثلاً در قایقهای بادبانی) است. در آسیابهای بادی از انرژی باد مستقیماً برای خرد کردن دانهها یا پمپ کردن آب استفاده میشود.
در پایان سال ۲۰۱۰، میزان ظرفیت نامی تولید برق بادی در سراسر جهان برابر ۱۹۷ گیگاوات بود. امروزه توان بادی در دنیا ظرفیت تولید سالانه ۴۳۰ تراوات ساعت انرژی الکتریکی را دارد که این میزان، ۲٫۵٪ مصرف برق دنیاست. در ۵ سال گذشته، رشد متوسط سالانه در توان بادی دنیا ۲۷٫۶٪ بوده و انتظار میرود که سهم باد در تولید انرژی الکتریکی دنیا تا سال ۲۰۱۳ به ۳٫۳۵٪ و تا سال ۲۰۱۸ به ۸٪ برسد.
باد یکی از شاخصههای اصلی انرژی خورشیدی و هوای متحرک است و جزء کوچکی از خورشید که از تابش خورشید که از خارج به اتمسفر میرسد به انرژی بادتبدیل میشود. اما از جمله دلایل تمایل کشورها برای افزایش ظرفیت تولید برق بادی مزایا بسیار زیاد این روش تولید انرژی الکتریکی است چراکه انرژی بادی فراوان، تجدیدپذیر و پاک است، در همه جای دنیا وجود دارد و هم چنین در مقایسه با استفاده از انرژی سوختهای فسیلی میزان کمتری گاز گلخانهای منتشر میکند.
افزایش روز افزون جمعیت نیاز به توسعه پایدار انرژی را روز به روز بیشتر می کند. هم چنین افزایش سطح گازهای گلخانه ای و کاهش سطح ذخایر انرژی فسیلی توجه دولت مردان و مراکز تحقیقاتی دنیا را به سمت انرژی های تجدیدپذیر معطوف کرده است. در میان انرژی های تجدیدپذیر، انرژی باد یکی از مطرح ترین گونه های انرژی های تجدیدپذیر می باشد به طوری که در طرح های توسعه یافته شده توسط آژانس بین المللی انرژی تا سال 2050 نزدیک به 5100 تراوات ساعت از برق تولیدی در جهان از طریق انرژی بادی خواهد بود. جمهوری اسلامی ایران با در اختیار داشتن مناطق باد خیز متعدد، در سالیان اخیر اقدامات ارزشمندی در راستای استفاده از انرژی باد نموده است. بنابر اطلاعات موجود نزدیک به 110 مگاوات نیروگاه بادی تاکنون در کشور نصب گردیده و برق تولیدی از آن به شبکه سراسری انتقال مییابد. انرژي باد نظير ساير منابع انرژي تجديدپذير از نظر جغرافيايي گسترده و در عين حال به صورت پراكنده و غير متمركز محسوب میشود که تقريباً هميشه در دسترس است.
انرژی باد دارای مزایای بسیاری است که عبارتند از:
- عدم نیاز این تجهیزات تولید توان به سوختهای فسیلی
- رايگان بودن انرژي باد
- توانايي تأمين بخشي از تقاضاي انرژي برق
- كمتر بودن نسبي قيمت انرژي حاصل از باد نسبت به انرژيهاي فسيلي
- كمتربودن هزينههاي جاري و هزينههاي سرمايه گذاري انرژي باد در بلند مدت
- قدرت مانور زياد، جهت بهره برداري در هر ظرفيت و اندازه و عدم نياز به منابع آب
- عدم نياز به زمين زياد براي نصب و استقرار تاسیسات
- نداشتن آلودگي زيست محيطي نسبت به سوخت هاي فسيلي
توربین های بادی انرژی جنبشی باد را به توان مکانیکی تبدیل می نمایند و این توان مکانیکی از طریق شفت به ژنراتور انتقال پیدا کرده و در نهایت انرژی الکتریکی تولید می شود. نحوه کار توربین های بادی بر اساس یک اصل ساده است. انرژی باد دو یا سه پرهای را که به دور روتور توربین بادی قرار گرفته اند را به چرخش در می آورد. روتور به یک شفت مرکزی متصل می باشد که با چرخش آن ژنراتور نیز به چرخش در آمده و الکتریسیته تولید می شود. توربین های بادی بر روی برج های بلندی نصب می شوند تا بیشترین انرژی ممکن را دریافت کنند، بلندی این برج ها در مقیاس مگاوات به 100 متر بالاتر از سطح زمین نیز می رسد.
توربین های بادی مدرن به دو شاخه اصلی تقسیم میشوند:
می توان از توربین های بادی با کارکردهای مستقل استفاده نمود، و یا می توان آن ها را به یک ” شبکه سراسری برق “ وصل کرد، یا حتی می توان با یک سیستم سلول خورشیدی یا فتوولتائیک ترکیب کرد. عموماً از توربین های مستقل برای پمپاژ آب یا ارتباطات استفاده می کنند، هرچند که در مناطق بادخیز مالکین خانه ها و کشاورزان نیز می توانند از توربین ها برای تولید برق استفاده نمایند.