زمانی که انبساط در خط لوله باعث آهسته شدن انتقال یا حتی گیر کردن خط لوله می‌شود، شکستگی یا ترک در خط لوله می‌تواند اتفاق بسیار ناخوشایندی باشد. یک راه برای جلوگیری از این اتفاق در خطوط لوله و جریان، استفاده از پیگ زنی (pigging) است که باعث روان کار کردن خط لوله می‌شود.

پیگ های خط لوله توسط تله پیگ به خط لوله اعمال می‌شوند که شامل پرتاب کننده و گیرنده است. بدون قطع کردن و تداخل جریان، پیگ یا با نیرو یا با کشیدن توسط دستگاه و کابل، به داخل جریان وارد می‌شود. پیگ ها که معمولاً استوانه‌ای یا کروی هستند، خط لوله را با خراشیدن کناره‌ها و حمل خرابی‌ها به جلو، خط لوله را جارو میزند. پیگ کاربردهای زیادی دارد که از آن جمله می توان از تمیزکاری خط لوله تا بازرسی ورودی اشاره نمود.

   دو فرضیه اصلی به عنوان علت انتخاب نام Pipeline Pigging مطرح است، اگرچه هنوز اثبات نشده‌اند. یکی از فرضیات این است که پیگ، نماد وسیله تداخل خط لوله است. فرضیه دوم بیانگر آن است که با وارد کردن یک پیگ چرم محدود به خط لوله، هنگام گذر از لوله، صدایی شبیه به صدای خوک ایجاد می‌کند.

   مهندسین هنگام انتخاب پیگ مناسب برای خط لوله، باید تعدادی از معیارها را در نظر بگیرند که عبارت‌اند از:

1. تعریف وظیفه پیگ
2. اندازه و شرایط کاری
3. چگونگی طراحی خط لوله

   خط لوله‌ با یکدیگر متفاوت هستند. از این رو پیگ زنی ثابتی وجود ندارد. اگرچه مقدار پسماندهای جمع شده در لوله و مقدار از هم گسیختگی و خستگی لوله می‌تواند موجب افزایش فرکانس پیگ زنی شود. امروزه از پیگ زنی در تمامی فازهای عمر لوله استفاده می‌شود.

انواع پیگ های خط لوله

   اگرچه در ابتدا از پیگ زنی برای تمیزکاری خط لوله استفاده شد، اما کاربرد آن با پیشرفت تکنولوژی بسیار تکامل یافته است. از پیگ ها برای زدودن مواد نامطلوب مانند موم استفاده می‌شود. همچنین از پیگ های درونی، برای بررسی خط لوله استفاده می‌شود و به ویژه از برخی پیگ ها برای بستن یا ایزوله کردن قسمت خاصی از خط لوله استفاده می‌شود. پیگ های ژله‌ای نیز یک سیستم پیگ زنی شیمیایی مایع هستند.

پیگ های مخصوص تمیزکاری

   از پیگ هایی که در تمیزکاری لوله استفاده می‌شوند (utility pigs) می‌توان برای آب‌بندی خط نیز استفاده کرد. هنگام ساخت‌وساز لوله، ممکن است پسماندها انباشته شوند که با عملیات پیگ زنی پیش از آغاز، این مشکل رفع می‌شود. برخی از پیگ هایی که با این کاربرد استفاده می‌شوند عبارت‌اند از:

1. پیگ سنبه‌ای (mandrel pigs)
2. پیگ فومی (foam pigs)
3. پیگ ریخت جامد (solid cast pigs)
4. پیگ کروی (spherical pigs)

پیگ های بازرس

  پیگ های بازرس که به پیگ های هوشمند معروف‌اند، برای جمع‌آوری اطلاعت داخل لوله استفاده می‌شوند. برخی از این اطلاعات شامل قطر، انحنا، خمیدگی، دما، فشار و خوردگی هستند. پیگ های هوشمند از دو روش برای جمع‌آوری اطلاعات استفاده می‌کنند:

1. نشت شار مغناطیس ((magnetic flux leakage (MFL)
2. بازرسی فراصوتی ((ultrasonics (UT)

MFL    ها خط لوله را با ارسال شار مغناطیس به دیواره لوله بازرسی می‌کند. همچنین، نشتی، خوردگی یا ترک‌های خط لوله را پیدا می‌کند. بازرسی فراصوتی، مستقیماً با اندازه‌گیری ضخامت دیواره لوله با امواج فراصوت، زمان بازگشت انعکاس صدا را اندازه‌گیری می‌کند.

پیگ های خاص (Specialty pigs)

   پیگ های خاص کاربردهای ویژه ای دارند. پیگ های مانع (plug pigs) یکی از انواع پیگ های خاص می باشد که برای ایزوله کردن بخشی از لوله برای نگهداری استفاده می‌شود. همچنین نوع دیگری از پیگ های خاص "پیگ های ژله‌ای (gel pigs)" هستند که در کاربردهای بسیاری مانند جدایش محصول، زدودن پسماندها، تست آبی، آبگیری و حذف میعانات استفاده می‌شوند.