رنگین کمان پدیدهای نوری و قیاسی است که زمانی که خورشید به قطرات نم و رطوبت جو زمین میتابد باعث ایجاد طیفی از نور در آسمان میشود. این پدیده به شکل یک کمان رنگین در میآید.
رنگین کمانها به کمک نور خورشید در آسمان در سوی مخالف خورشید پدیدار میشوند. در یک رنگینکمان اصلی (رنگینکمان پایینتر، و معمولاً روشنتر) رنگ قرمز در بخش بیرونی (یا بالایی) کمان، و بنفش در بخش درونی دیده میشود. این رنگینکمان با نوری که یکبار از قطرات آب بازتابیده بوجود میآید. در یک رنگینکمان دوتایی، کمان دومی ممکن است بالا و بیرون کمان اصلی دیده شود، و ترتیب رنگهایش معکوس شدهاست (رنگ قرمز در هر یک از دو رنگینکمان به سوی دیگری است). این رنگینکمان دوم با دوبار انعکاس نور در قطرات آب بوجود میآید. محدودهٔ بین دو رنگینکمان تاریک است. دلیل آن, این است که هنگامی که نور زیر رنگینکمان اصلی از انعکاس قطره میآید، و نور بالای رنگینکمان بالایی (دومی) نیز از انعکاس قطره میآید، هیچ مکانیزمی برای ناحیهٔ بین یک رنگینکمان دوتایی وجود ندارد تا نور انعکاس یافته از قطرات آب دیده شود.
رنگینکمانهای سهتایی (در سبک و زاویه یکسان با رنگینکمانهای دوتایی) غیر ممکناند، چون انعکاس سوم از نور درون قطرات آب پرتوهایشان را تقریباً در جهت خورشید میتاباند، و از اینرو نامرئی هستند. ممکن است بعضی پدیدهها (نظیر «کمانهای اضافی» خیلی نزدیک و درون کمانهای اصلی) با «رنگینکمانهای سهتایی» اشتباه گرفته شوند. همچنین برای یک ناظر غیرممکن است که برای دیدن رنگینکمان حاصل از قطرات آب در زاویهای غیر از زاویه مرسوم (که ۴۲درجه با جهت مخالف خورشید میسازد) طرحی بریزد. حتی اگر ناظری ناظر دیگری را که بنظر میرسد «زیر» یا «در انتهای» یک رنگینکمان است ببیند، ناظر دوم رنگینکمان متفاوتی را، در همان زاویهای که ناظر اول دیده بود، خواهد دید. از اینرو، یک «رنگینکمان» شیء فیزیکی نیست، و بطور فیزیکی نمیتوان به آن نزدیک شد.
یک رنگینکمان طیف پیوستهای از رنگها را پوشش میدهد؛ نوارهای متمایز (شامل تعدادی نوار) که ساختهٔ دید رنگی انسان هستند، و هیچ نوع نواربندیی در یک عکس سیاه سفید از رنگینکمان مشاهده نمیشود (فقط گرادیان ملایمی از شدت به یک مقدار بیشینه میرسد، سپس با یک کمینه در طرف دیگر کمان محو میشود). برای رنگهایی که با چشم انسان عادی دیده میشود، توالی ذکر شده و به یاد مانده، در فارسی، هفتتایی قرمز، نارنجی، زرد، سبز، آّبی، نیلی سیر و بنفش است. با این حال افراد کور-رنگ رنگهای کمتری خواهند دید. بجز باران, مه، افشانه، و شبنم معلق در هوا نیز میتوانند رنگینکمان تشکیل دهند.
انرژی نهفته در رنگ های رنگین کمان
انرژی نور
یکی از فواید اشعه خورشید، انرژی تولید شده در طیف رنگی آن است. هر یک از هفت رنگ حاصل از تجزیه نور سفید، در خود دارای انرژی های نهفته بوده و همین مسئله توجیه مناسبی برای بی حوصلگی و کسالت اغلب ما در روزهای ابری یا زمستان های طولانی است. کمبود نور خورشید می تواند افسردگی، بی حوصلگی و فقدان انرژی را در پی داشته باشد.
هفت رنگ رنگین کمان، در واقع هر کدام منبعی از انرژی و تحرک بوده که به روی زمین و موجودات آن می تابند و نیز هریک تأثیرات ویژه و خاص خود را داشته و خواص آنها با هم متفاوت است.
برخی بر این عقیده اند که هر انسان از یکی از این رنگ ها بیش از سایر آنها تأثیر می پذیرد و یکی از توجیهات اختلاف در هاله نور اطراف هر فرد هم همین مسئله بوده و به رنگ خاصی که وی بیش از سایر رنگ ها قادر به جذب آن است، مرتبط است.
سه گانگی رنگ های اصلی
در میان هفت رنگ تشکیل دهنده نور سفید، می توان سه رنگ اصلی یعنی قرمز، زرد و آبی را نیز یافت. این سه رنگ در واقع با سه عنصر اصلی هیدروژن، کربن و اکسیژن مرتبط بوده و انرژی ساطع شده از آنها، تأثیری شگرف روی تکامل، جسم، ذهن و روح دارد.
نور آبی آرامش بخش بوده و درست روی روح و شناخت انسان از معنویت اثر می گذارد. نور زرد، رشد ذهنی را تسریع بخشیده و تابش نور قرمز تقویت جسم را به دنبال دارد.
رنگ های رنگین کمان و تأثیر هر یک
آبی: معنویت
آبی رنگ دریاها، اقیانوس ها و آسمان است. انرژی باعث می شود فراتر از محیط اطراف را بنگریم و به شکل گیری دانش ما از ناشناخته ها کمک می کند.
زرد: معرفت و خرد
زرد که خود تداعی گر خورشید است، انرژی و زندگی می بخشد. زرد تقویت کننده و یاری رسان بسیاری از سیستم های بدن بوده.
قرمز: انرژی و زنده دلی
قرمز دارای بلندترین طول موج در میان رنگ ها بوده و نزدیکترین اشعه به اشعه مادون قرمز است. در این رنگ می توان تحرک و فعالیت را دید. قرمز فعالیت های فیزیکی را جلا میدهد.
نارنجی: انرژی خلاق
نارنجی ترکیب زرد و قرمز است. انرژی بی پایان قرمز و شعور و خرد زرد را با هم دارد. نارنجی انرژی جنبشی ای نظیر قرمز داشته اما از قرمر، عقلانی تر و کنترل شده تر است.
سبز: تعادل زندگی، طبیعت
سبز ترکیب زرد (ذهن) و آبی (روح) است و درست در نقطه میانی رنگ ها، در فاصله ای مساوی از قرمز و بنفش قرار دارد. در میان تمام رنگ ها، چشم انسان قادر به دیدن بیشترین تنوع از این رنگ به نسبت سایر رنگ ها است.
نیلی: ابدیت
نیلی دارای انرژی آبی اما تعدیل شده است. همان طور که آبی آرامش بخش است، می توان گفت نیلی رنگی متین است و انرژی آبی را به داخل می تاباند. اشعه نیلی مرزی میان محدودیت و دنیای لایتناهی است و به سرعت انرژی آبی پیش نمی رود.