اگر هوای مرطوب در حالت غیر اشباع را بدون افزایش یا کاهش رطوبت آن در فشار ثابت سرد کنیم (دما را کاهش دهیم) در یک دمای معین، رطوبت موجو در هوا شروع به تشکیل قطرات ریز آب می نماید. این دما را نقطه شبنم می گویند.
نقطه شبنم را می توان با پدیده های همچون بخار گرفتگی شیشه ها در فصول سرد بهتر درک کرد.
برای درک بهتر نقطه شبنم باید ذکر کرد قابلیت انحلال مواد در یکدیگر با افزایش دما، افزایش پیدا می کند بدین صورت که هرچه درجه حرارت هوا بالاتر برود، میزان رطوبتی که می تواند در خود حل کند نیز افزایش پیدا می کند. پس در هر دمایی یک میزان خاصی از رطوبت می تواند در هوا حل شود که در صورت سرد تر شدن هوا از این دما، رطوبت به صورت نقطه های شبنم نمایان می شود. به دمایی که که در شرایط حاضر هوا تا آن درجه حرارت باید سرد شود تا قطرات رطوبت ایجاد گردد، دمای نقطه شبنم می گویند. برای هر شرایطِ دمای خشک و رطوبت نسبی این دما متفاوت خواهد بود.
در این حالت رطوبتی به هوا اضافه نمیشود و از آن گرفته نخواهد شد، فقط مساله سرد کردن مطرح است. دمای شبنم هوا در تهویه مطبوع در سطوح سرد و کویل های سرمایی (مانند کولر گازی) در اثر سرد شدن هوا، شبنم به وجود می آید که خود مانند عایقی عمل نموده و راندمان دستگاه را کاهش می دهد.
نقطه شبنم هوا را عملا به وسیله سرد کردن ترمومتر با وسایل مختلف انجام می دهند تا جاییکه اولین ذره رطوبت روی آن ظاهر گردد آن دما، دمای نقطه شبنم است.
باید توجه داشت دمای نقطه شبنم همیشه پایین تر از دمای خشک است، مگر اینکه هوا اشباع باشد در آن صورت، دمای خشک و دمای نقطه شبنم یکی است. همچنین، دمای هوای مرطوب بالاتر از نقطه شبنم است به جز زمانی که هوا اشباع باشد که در آن صورت دو دما برابرند.
با دانستن 2 خصوصیت از هوای موجود می توان دمای نقطه ی شبنم آن را از جدول سایکرومتریک خواند. به این دما Dew point temperature می گویند.
برابر مقدار حجمی است که واحد جرم ماده اشغال می کند. در واقع همان عکس چگالی است. و واحد آن m3/kgda میباشد بدین معنا که به ازای هر کیلوگرم از هوای خشک چه حجمی اشغال می شود. این عدد برای درجه حرارتهای مختلف، متفاوت است.
رطوبت مخصوص یکی دیگر از پارامتر ها نمودار می باشد که به معنای جرم بخار آب به ازای واحد جرم هوای مرطوب است. این پارامتر رابطهی نزدیکی با نسبت رطوبت (humidity ratio) دارد و تنها از نظر اندازه، از آن کمتر است.
RH = mv/ms*100
RH= pv/ps*100
رطوبت سنج برای اندازه گیری رطوبت هوا مورد استفاده قرار می گیرد. نوع معمول آن که می توانید تهیه کرد از نوعی فیبری است. رطوبت در شرایط مختلف می تواند الیاف راتحت تاثیر قرار دهد. باید آن را به طور منظم کالیبره کرد. آنها در رطوبت های خیلی بالا و پایین، نادرست عمل می کنند.
یک راه ساده برای به دست آوردن رطوبت نسبی استفاده از حباب خشک و مرطوب است.
جرم آب موجود در هوا به ازای رطوبت نسبیِ 100 درصد و 50 درصد
در صورت تمایل به خرید انواع ترمو متر و رطوبت سنج به وبسایت انرژی کالا مراجعه بفرمایید.