ترکیبات آلی فرار (VOCs)ترکیبات شیمیایی آلیهستند که در دمای اتاق دارای فشار بخاربالایی هستند. این فشار بخار بالا که به دلیل پایین بودن نقطه جوش این مواد است موجب می شود که تعداد مولکول های قابل توجهی از این مواد در اثر فرایند تبخیر یا تصعید به حالت گاز درآمده و در هوای اطراف منتشر شوند. به عنوان مثال میتوان به فرمالدهیدکه دارای نقطه جوش 19-درجه سلسیوس می باشد اشاره نمود. این ماده به آرامی از ترکیب رنگ ها جدا شده و در هوا منتشر می شود.
ترکیبات آلی فرار,ترکیباتی بسیار متنوع و در همه جا پراکنده می باشند. برخی از انواع این ترکیبات به صورت طبیعی یافت می شوند و برخی دیگر نیز به دست انسان ایجاد شده اند. بسیاری از عطر ها و مواد بودار از ترکیبات آلی فرار تشکیل شده اند. این مواد نقش مهمی را در برقراری ارتباط بین گیاهان بر عهده دارند. تعدادی از این ترکیبات برای سلامتی انسان یا محیط زیست مضر می باشند. محدوده مقدار مجاز غلظت این نوع مواد مضر در محیط (بویژه در یک فضای بسته) به صورت قانونی تعیین شده است. مواد آلی فرار مضر ممکن است سمی نباشند ولی در طولانی مدت اثرات مخرب بر سلامتی انسان و محیط زیست داشته باشند. با توجه به اینکه غلظت این مواد در هوا بسیار کم می باشد لذا تحقیقات بر روی این مواد به دشواری صورت می گیرد.
تركيبات آلي فرار يا VOCs، تركيباتی هستند كه دامنه آن ها از هيدروكربنها (آلكنها، آلكنها و آروماتيكها) به هالوكربنها (يعني تري كلرواتيلن) به اكسيژنهها ( الكلها، آلدئيدها و كتونها) گسترش می یابد.
اين تركيبات در جو در حالت بخار هستند و به عنوان آلاينده در نظر گرفته ميشوند. تركيبات آلي فرار از طريق واكنش شيميايي كه در معرض نور خورشيد با اكسيدهای ازت انجام می دهند، در تشكيل آلايندههای ثانويه هم چون ازن سهم اساسي دارند.
فراوانترين هيدروكربن در جو متان است و از يك عمر طولاني برخوردار است. در حالي كه واكنشپذيري متان خيلی پايين است، وجود چنين مقدار زيادي متان در جو باعث شده كه اين گاز به عنوان يك منبع غير قابل تغيير ازن محسوب شود بطوري كه اين گاز بزرگترين سهم در پشتوانه تشكيل ازن را دارد. سرچشمه VOCs از منابع زيادی است، متحرك، ساكن و طبيعي و پارهاي هم چون بنزن و بوتادين 3و1 بواسطه خواص سرطانزاييشان بسيار مورد توجه هستند.
.
درختان و گياهان منابع طبيعي انتشار VOCs هستند و از نقطه نظر تشكيل ازن ، ايزوپرن که يكي از واكنشپذيرترين هيدروكربنها است را منتشر ميكنند. بزرگترين منبع آلايندهها VOC ، خودروهاي بنزينی است مثلا در اروپا حمل و نقل جادهاي عامل 35% از كل جرم اين آلايندهها شمرده ميشود. حلالهاي استفاده شده در رنگ ها و ديگر وسايل خانگي و محصولات صنعتی نيز منبع 25% از VOC اروپايي شمرده می شوند.
در حال حاضر شركت های نفتی و توليد كنندگان خودرو، آلايندههای تبخيری و گازهای خروجی خودرو را به تفكيك اندازهگيری می كنند كه بدين طريق آن گازها بر حسب تركيبات هر هيدروكربن تجزيه و تحليل می شوند. اكنون توليد كنندگان محصولات شيميایی در راستای بهبود كيفيت هوا، تركيبات محصولاتشان را بازنگری می كنند (براي مثال موادي كه در رنگ هاي تزئينی و پرداخت های مجدد وسايط نقليه استفاده می شوند).
گرچه آلايندههای VOCدر ماه های تابستان، به واسطه آنكه از طريق واكنش های شيميایی ازن توليد ميكنند، بيشتر باعث نگرانی هستند، پارهاي از هيدروكربنها به ويژه بنزن و بوتادين 3و1 بدليل اثرات مضرشان روي سلامتی بشر، در تمام طول سال مورد توجه هستند.
آنالایزرهای سری GC5000 به منظور پایش پیوسته ترکیبات آلی طراحی شده اند. این دسته از آنالایزرها قابلیت قرار گرفتن در رک های موجود در کانکس های سیار را دارا می باشند. توانایی اندازه گیری این آنالایزرها در حد ppb و ppt است و حساسیت بالای آشکارسازها از ویژگی های ممتاز این سری از آنالایزرها می باشد.
شرکت AMA Instruments بیش از بیست سال در تولید و توسعه آشکارسازهای GC تجربه دارد. دو نوع از آشکارسازهای موجود در آنالایزرهای سریGC-5000 عبارتند از:
PID (Photo Ionization Detector) و FID (Flame Ionization Detector)
هر دو نوع این آشکارسازها به طور اختصاصی برای پایش کیفیت هوا طراحی شده و از ویژگی هایی مانند ثبات بلند مدت، حساسیت بالا و قابل اعتماد بودن برخوردار هستند.
آنالایزرهای سری GC5000 ضمن دارا بودن تاییدیه TUV آلمان، از استانداردهای EN 146623 و EN 15267 برای اندازه گیری بنزن در هوای محیط پیروی می کند که این استانداردها از بهترین و با کیفیت ترین استانداردهای موجود در زمینه پایش هوای محیط و اماکن صنعتی می باشد.
از دیگر مزایای این سری از آنالایزرها، اندازه گیری ترکیبات شیمیایی بسیار فرار در دمای بالای صفر درجه سانتیگراد می باشد. این مزیت باعث می شود که در فرآیند آنالیز نمونه مشکل یخ زدگی لوله های نمونه گیری در رطوبت بالا حل شود.